Ataleti Yenmek mi! Nasıl?
“Ve
bir tomurcukta sımsıkı kalma riskinin, çiçek açma riskinden çok daha acı
verdiği gün geldi.” Anais Nin.
… Aklınıza
gelen müthiş fikre aşık olup, kendinize bu işe yarın başlamak için söz
vereceksiniz, fakat fikri uygulayıp başarılı olan birisine. “Biliyor musun? Bu
iş fikrini önce ben düşünmüştüm” diyeceksiniz… Sigarayı bırakma ve
çocuklarınıza daha fazla zaman ayırma konusunda en az bir milyon kez söz verip
tutamayacaksınız…. Eşinizin doğum günlerini son anda hatırlayacak, evlilik yıl
dönümlerini ise kesinlikle unutacaksınız… Eski dostlarla oturup siyasi
meseleleri tartışırken bir süre sonra memleketi kurtarmış olacaksınız… Hayat,
insanı insan yapan bütün renkleriyle her zamanki gibi akıp gidecek ve bazı
şeyler hiç değişmeyecek.
Bir kişinin gerçekten “yapması gerektiğini”
düşündüğü, niçin yapması gerektiğini bildiği, nasıl yapabileceğini öğrendiği,
yapmayı istediği, yapabileceğine inandığı, yaparsa ne kazanacağını ve
yapmamakla ne kaybettiğini bildiği bir iş hakkında hiçbir şey yapmadan durması
neyi gösterir? Kişileri durduran şey nedir? ATALET…..
Hayatın asıl amacı bilgi
değil, eylemdir. T.Henry Huxley
ATALET Nedir?
Pineklemeye Çağrı
Duralım efendiler biraz
Koşmayalım öyle delice
Yormayalım kalbimizi
Katmerlendirip gerdanımızı
Oturalım efendiler biraz
İsteyen dikilsin gönlünce
Çökelim biz yere şöyle bir
Açalım
ağzımızı ilkin
Gerelim omuzlarımızı sonra
Giderek bayıltıp
gözlerimizi
Esneyelim efendiler biraz
Aldırmayalım
öyle üçe beşe
Yayalım göbeğimizi iyice
Dönelim sırtımızı işe, akla
Acıyan çıkmaz sonra
halimize
Vakitken çocuklar büyükler henüz
Pinekleyelim pinekleyelim
Horlayalım efendiler biraz
Salah Birsel
Büyük sır. Atalet sadece
sizi değil, milyonlarca insanı, binlerce şirketi, onlarca ülkeyi durduran şey.
Atalet bir kişinin, kurumun ya da toplumun yapması gereken bir işi yapması
gereken zamanda, yapması gereken yerde ve yapması gerektiği gibi yapmamasıdır.
Atalet içerisindeki bir kişi, bir işi mutlaka yapması gerektiğini bilmektedir.
Bunu yaparsa neler kazanacağını da bilmektedir. Yapmamakla neler kaybettiğini
de bilmektedir. O işi yapmayı da istemektedir. En azından sorulduğunda
istediğini söylemektedir! Eğer yapmaya başlarsa nasıl yapabileceğini de
bilmektedir. Ancak yine de yapmamaktadır!
Atalet kelimesi teknik
anlamda eylemsizlik, durağanlık, hareketsizlik demektir. Gündelik dilde
tembellik, ağır kanlılık, yılgınlık, yavaşlık, hantallık gibi kelimelerle ifade
edilir. Üzerine ölü toprağı serpilmiş gibi hareket etme, yumurta kapıya
dayanmadan harekete geçmeme gibi deyimler ataletliler için çokça kullanılır.
Kısaca ataletliler, hayatı ağır çekim filmlerdeki gibi yaşayan
insanlardır!
Atalet iki şekilde
karşımıza çıkar
--- İnsanın ruhunu sararak
onu eylemsizleştiren psikolojik atalet.
--- İnsan bedenini sararak
onu hantallaştıran fizyolojik atalet.
Psikolojik atalet
düşünülmüş şeylerin pratiğe dökülmesini engeller. İnsanların amaçlarını
gerçekleştirmek için eyleme geçmelerini engeller. Yapılmış planları uygulamak
için harekete geçirmeyi engeller. İşlerin sürüncemede kalarak sonuçlanmasını
engeller. Donuk ve buzlanmış bir beyin ile yorgun ve yılgın bir ruhtan oluşan
bir hayat kimyası içinde yaşamaya neden olur.
Fizyolojik atalet
bedenimizde oluşur. Eşyalarda görünen atalet haline, fiziksel atalet
diyebiliriz. Canlı varlıklarda görülen fiziksel atalet hali cansızlardan farklı
olarak mutlak eylemsizlikten çok eylemlerdeki yavaşlığı ifade eder. Masa başı
işlerin çoğalması fiziksel atalet sorunlarını da artırmaktadır.
Fizyolojik ve psikolojik
atalet birbirini besler. Fizyolojik atalet, psikolojik atalet yaratır.
Psikolojik atalet de fizyolojik ataleti besler. Atalet döngüsü böylece
kalıcılık kazanır. Atalet kendi kendini besleyen, kendinden beslenen,
kapalı çevrimler içinde yaşayan psikolojik
prangadır.
ATALET Örnekleri Nelerdir?
Hayatta bütün başarılarımı
her zaman ve her işte
bir çeyrek saat
önce harekete geçmeme borçluyum. Oskar Wilde
Meşhur “suyu ısınan
kurbağa” hikayesini bilirsiniz. Sıcak su kabına atılan kurbağa bir çırpıda dışarı çıkar. İkinci aşamada oda
sıcaklığındaki bir kapta ki suya atılan kurbağanın suyu yavaş yavaş
ısıtıldığında kurbağanın refleksleri yavaşlar ve kaptan dışarı çıkamaz.
Ataletin en tehlikeli yanı oluşum aşamasında kendini fark ettirmemesidir. Atalet
sinsice bünyeye yerleşir ve savunma refleksini felç eder.
Ataletin Temel Gerçekleri;
--- Hiçbir psikolojik
atalet sonsuza kadar sürmez: Ya kişinin kendisi atalet haline son verir ya da
bir felaket atalet halini bitirir.
--- Her ataletli ataleti kırma
potansiyelini kendi içinde taşır: Doktorun üç ay ömrünüzün kaldığını söylemesi,
yıllarca “elimde değil” diyerek içtiğiniz sigarayı size hemen bıraktırır.
--- Hayatınızın bir
boyutundaki aşırı hareketlilik diğer boyutlarında atalet yaratacaktır: İş hayatında
çok aktif ve yoğun olan bir kişinin aile hayatındaki ataletli davranışları
çoğalacaktır.
--- Atalet halinde yaşamanın da bir maliyeti
vardır: Bugün yapmanız gerektiği halde yapmadıklarınız, birikir, büyür,
karşınıza büyük bir problem olarak çıkar.
--- İnsanların başlarına
gelen olaylar değil, o olayları yorumlama şekilleri onları atalete düşürür.
Hayatımızdan Atalet
Hallerine Örnekler;
--- Girişim için cesaret
--- Yabancı dil öğrenememek
--- Spor yapamamak
--- Sigarayı bırakamamak
--- Fazla kilolardan
kurtulamamak
--- Kitap okuyamamak
--- Aileye fazla zaman
ayıramamak
--- Para biriktirememek
--- TV’yi kapatamamak
--- Yaptığı planlara
uyamamak
--- Ders çalışamamak
Bu listedeki maddelerin
bazılarının sizin atalet portföyünüzde de bulunması muhtemeldir. Sizin
ataletleriniz hangileri? Yapmanız gerektiğini, niçin yapmanız gerektiğini ve
isterseniz nasıl yapabileceğinizi bildiğiniz ancak gene de yapamadığınız üç
şeyi tespit edip yazmaya ne dersiniz?
Oluşum Nedenlerine Göre
Atalet Halleri;
--- Bazı insanlar
eleştirilme korkusundan eyleme geçemez, olduğu yerde kalır. Bu kişiler alıngan
kişiliklerdir, hayallerinin peşinden koşarken incinmeyi, eleştirilmeyi,
reddedilmeyi göze alamazlar.
--- Diğer bir grup
başarısızlık korkusu yüzünden harekete geçemeyenlerdir. Hayal kırıklığına karşı
dayanıksız olan bu kişiler, özgüven yetersizliği, kendini küçük görme nedeniyle
eyleme geçemez, hayallerini kafalarının içinde yaşarlar.
--- Bazıları hayata ya da
amirlerine kızmıştır, çalışıyormuş gibi yapıp çalışmaya çalışarak kendince bir
şeyleri protesto eder. Bu kişiler için yavaşlık, kötü ve güçlü kişilere karşı
gizli bir şekilde tavır koymaktadır.
--- Bazıları
hareketsizlerdir çünkü ömrünü ve hayat enerjisini çevresindekiler ve kendisiyle
didişerek tükenmiş, “yılgın Türk” haline gelmiştir.
--- Bazıları sadece
yapmaktan keyif aldığı şeyi yapıp yapması gereken ama yapmak istemediği şeyler
karşısında, irade gücü “servis dışı” olan insanlardır.
--- Bazıları tembel olmayı
kimliği, kaderi, doğuştan getirdiği değişmez özelliği olarak gördüğü için
ataletlidir.
--- Bazı insanlar
mükemmeliyetçilik takıntılıdır, en iyisini yapmayı becerinceye kadar hiçbir şey
yapmaz.
--- Başka bazı insanlar ise
istikrar ve kesinlik takıntılıdır, önlerini net göremedikçe harekete geçmezler.
Atalet çok sayıda nedenin
bir araya gelerek oluşturduğu bir psiko-fizyolojik durumdur. Bir kişi özelinde
bakıldığında, atalete neden olan faktörlerden birinin diğerlerine göre daha
baskın olduğu görülmektedir.
ATALET Üreten İnanç ve Düşünceler
Atalete neden olan en
önemli on inanç ve düşünce örnekleri nelerdir? Bunların hayatınızda etkin
olmadığı denetleyerek gidiniz. Herhangi bir durumda bu on inançtan birkaçına
sahipseniz ataletinizin o alanda yoğun olduğunu düşünebilirsiniz.
--- 1- Değişmezlik inancı:
“Böyle gelmiş böyle gider.”
--- 2- Etkisizlik inancı:
“Ben kim oluyorum ki.”
--- 3- Gereksizlik inancı:
“Yapsam ne değişecek ki.”
--- 4- Yararsızlık inancı:
“Bunu yapmanın bana/şirkete/memlekete faydası yok.”
--- 5- Erteleme inancı:
“Daha sonra yapabilirim.”
--- 6- Anlamsızlık inancı:
“Bunu yapmamı istemek çok saçma, aptalca.”
--- 7- Kontrolsüzlük
inancı: “Bunu yapabilmek insanın elinde değil.”
--- 8- Yetersizlik inancı:
“Ben bunu yapmak için henüz yeterli değilim.”
---9-Mükemmeliyetçilik inancı:
“En iyisini yapıncaya kadar hiçbir şey yapmamalıyım.”
---10- Başaramam inancı:
“Ben bunu başaramam ve hayal kırıklığı yaşarım ya da yaşatırım.
ATALETTEN Kurtuluş Savaşınızı Başlatın!
Ataleti yaratan sizsiniz, ataleti yenecek olan da siz olabilirsiniz.
Ataletin çözümünü kendi dışınızda aramayın.
Bir Tüccarın tembel ve “bunalımlı” bir oğlu varmış.
Tüccar oğlunu Sokrates’e getirerek tedavi etmesini ister. Sokrates uzun bir
“kendini keşfetme eğitimi” önerir. Tüccar, bu çözümü beğenmeyip oğlunu dünya
seyahatine gönderir. Çocuk tüm dünyayı gezdikten sonra aynı halde dönüp gelir.
Baba tekrar çocuğunu Sokrates’ in yanına getirir: “Tüm dünyayı gezdi ama
giderken kendini de yanında götürdü!” diye cevap vermiş.
Atalet bir tercihtir. Harekete geçmemeyi tercih
etmektir. Kendinizi atalet halinde yakaladığınız anda irade gücünüzle kendinizi
zorlayarak kendinizi harekete geçirebilirsiniz. Sizi sınırlayan, elinizden
gelenin en iyisini yapmanızı engelleyen inanç ve düşüncelerinizi tespit edip
değiştirebilirsiniz. Kendinize ilham veren hedefler koyabilir, büyük düşünen ve
coşkulu insanlarla daha fazla zaman geçirebilirsiniz. Ataletli, kasvetli,
hantal bir hayatı kendinize yakıştırmayın.
Başarılı olmak için bir şeyler yapmak gerekiyor. Peki
ataleti yenmek için ne gerekiyor? Komik ama gerçek, ataleti yenmek için de
ataleti yenmek gerekiyor! Bir tür psikolojik “matrix” ile karşı karşıyasınız!
Ataletli olduğunuz için harekete geçmiyor değilsiniz,
harekete geçmediğiniz için ataletli oluyorsunuz.
“ Uğraş, didin, düşün, ara, bul, koş, atıl, bağır.
Durmak zamanı geçti, çalışmak zamanıdır.” Tevfik
Fikret
“Just do it” Kalk ve (yapmanı gerekeni) yap!
Kaynak: “Kişisel Ataleti Yenmek”
Mümin SEKMAN

Güzel tespitler içeren faydalı bir yazıydı. Teşekkürler.
YanıtlaSil